@ρχειομνήμων - Ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης αρχειακών δεδομένων

Κωδικός αναγνώρισης: GRGSA-CSA_PCENGRAVI

Τίτλος: Χαρακτικά

Χρονολογίες: 1573 - 1978

Επίπεδο περιγραφής: Αρχείο

Μέγεθος και υπόστρωμα της ενότητας περιγραφής: 467 χαρακτικά και 8 λευκώματα

Όνομα του παραγωγού: Γενικά Αρχεία του Κράτους, Κεντρική Υπηρεσία

Διοικητική Ιστορία / Βιογραφικό Σημείωμα:

Τα Γενικά Αρχεία του Κράτους λειτουργούν σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 1946/91. Αποτελούν αυτοτελή δημόσια υπηρεσία που υπάγεται απευθείας στον Υπουργό Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων (άρθρο 8 του Νόμου 1946/91). Συνιστούν ενιαία υπηρεσία η οποία συγκροτείται από την Κεντρική Υπηρεσία, την Ειδική Υπηρεσία Αρχείων Πρωθυπουργού, Υπουργών, Υφυπουργών και Γενικής Γραμματείας της Κυβέρνησης και τις 64 Περιφερειακές Υπηρεσίες (48 Αρχεία Νομών*, 16 Τοπικά Αρχεία).

Η Κεντρική Υπηρεσία (Κ.Υ.) των Γ.Α.Κ. λειτουργεί ως διεύθυνση και διαρθρώνεται ως ακολούθως:

α) Τμήμα Γενικού Ευρετηρίου, το οποίο λειτουργεί σύμφωνα με το άρθρο 11 του Νόμου 1946/91 (βλ. επίσης Νομοθεσία και Επικοινωνία → Τμήματα).

β) Τμήμα Σύγχρονων Αρχείων, το οποίο λειτουργεί σύμφωνα με το άρθρο 12 του Νόμου 1946/91 (βλ. επίσης Νομοθεσία και Επικοινωνία → Τμήματα).

γ) Τμήμα Οργάνωσης και Μελετών, το οποίο λειτουργεί σύμφωνα με το άρθρο 13 του Νόμου 1946/91 (βλ. επίσης Νομοθεσία και Επικοινωνία → Τμήματα).

δ) Τμήμα Γραμματείας και Λογιστηρίου, το οποίο λειτουργεί σύμφωνα με το άρθρο 14 του Νόμου 1946/91 (βλ. επίσης Νομοθεσία και Επικοινωνία → Τμήματα).

ε) Τμήμα Συντήρησης και Αναπαραγωγής, το οποίο λειτουργεί σύμφωνα με το άρθρο 15 του Νόμου 1946/91 (βλ. επίσης Νομοθεσία και Επικοινωνία → Τμήματα).

στ) Τμήμα Βιβλιοθήκης και Αναγνωστηρίου, το οποίο λειτουργεί σύμφωνα με το άρθρο 16 του Νόμου 1946/91 (βλ. επίσης Νομοθεσία και Επικοινωνία → Τμήματα).

Στην Κ.Υ. λειτουργεί επίσης Ειδική Υπηρεσία Αρχείων Πρωθυπουργού, Υπουργών, Υφυπουργών και Γενικής Γραμματείας της Κυβέρνησης, η οποία ιδρύθηκε ως αυτοτελής Δημόσια Υπηρεσία με τον Νόμο 2846/2000 (ΦΕΚ 229/23.10.2000) και εντάχθηκε στην Κ.Υ. των ΓΑΚ με τον Νόμο 3391/2005 (ΦΕΚ 240/4.10.2005).

Διαδικασία πρόσκτησης:

Το ενδιαφέρον των ΓΑΚ για την πρόσκτηση των χαρακτικών ξεκινά από τα τέλη της δεκαετίας του ’60 και, κατά κύριο λόγο, τα χαρακτικά που αποκτήθηκαν προήλθαν από αγορά.

Η συλλογή δεν αποτελεί προϊόν συστηματικής συγκέντρωσης αλλά καταρτίστηκε αποσπασματικά και βαθμηδόν, χωρίς συγκεκριμένο θέμα, χωρίς ν’ αποσκοπεί σ’ ένα συγκεκριμένο είδος και, με εξαίρεση τα λευκώματα, χωρίς οργανική σχέση μεταξύ των τεκμηρίων που τη συγκροτούν.

Παρουσίαση περιεχομένου:

Το ενδιαφέρον της συλλογής είναι μεγάλο κυρίως εξαιτίας της ανομοιογένειάς της, η οποία με τον τρόπο της, της προσδίδει μια απρόσμενη ποικιλία. Ποικιλία που αναλύεται στο χαρτογραφικό περιεχόμενό της που έρχεται να συμπληρώσει άλλες χαρτογραφικές συλλογές. Οι χάρτες, ορισμένοι από τους οποίους διαθέτουν πλούσια κειμενικά σχόλια, συνιστούν την πλειοψηφία των τεκμηρίων και παρουσιάζουν ιδιαίτερο εικαστικό ενδιαφέρον.

Στο σώμα της συλλογής εντοπίζονται αντιπροσωπευτικά δείγματα διαφόρων χαρτογραφικών σχολών όπως των Coronelli, Ortelius, Mercator. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να κάνουμε ιδιαίτερη αναφορά σ΄ ένα από τα λίγα υπάρχοντα αντίτυπα της Χάρτας του Ρήγα που έρχεται, επίσημα πλέον, να προστεθεί στα ήδη καταγεγραμμένα.

Εκτός βέβαια από τα καθαυτό χαρτογραφικά τεκμήρια, πολυάριθμα θέματα αποτυπώνονται στις χαλκογραφίες, λιθογραφίες ή τα σχέδια τα οποία, παρά τις αναπόφευκτες διαμεσολαβήσεις του δημιουργού τους, είναι ευδιάκριτα και εμπλουτίζουν τις πληροφορίες μας για τις συγκεκριμένες παραστάσεις. Προσφιλή θέματα των δημιουργών αποτελούν οι σκηνές της καθημερινής ζωής, οι αρχαιότητες, τα τοπία, οι αποτυπώσεις οχυρώσεων και κάστρων. Προσωπογραφίες προσωπικοτήτων από τον ελληνικό χώρο και όχι μόνον, αλληγορικές συνθέσεις, αφίσες που εκδόθηκαν με αφορμή τον εορτασμό εθνικών επετείων, λευκώματα εμπνευσμένα από τις πολεμικές επιχειρήσεις των Ελλήνων στη διάρκεια της Επανάστασης του ΄21 αλλά και χαρακτικά με θρησκευτικά θέματα αποτελούν σε βασικές γραμμές τη θεματολογία των χαρακτικών της συλλογής. Είναι χαρακτηριστικό, όμως, ότι σημαντικός αριθμός τεκμηρίων έχει αποσπασθεί από βιβλία και συχνά στο verso των χαρακτικών υπάρχει σχετικό συνοδευτικό κείμενο.

Αυτό που στην αρχή φάνταζε ως συλλογή ετερόκλητων τεκμηρίων σήμερα έχει πάρει άλλη μορφή μετά την πλήρη τεκμηρίωσή της. Η συλλογή καλύπτει χρονικά την περίοδο από τον 17ο έως και τον 20ο αι. και κάθε ένα από τα 475 συνολικά χαρακτικά- μερικά από τα οποία αποτελούν λευκώματα- εντάχθηκε σε συγκεκριμένη ομάδα ανάλογα με την τυπολογία του.

Με την ολοκλήρωση της επεξεργασίας της συλλογής και της ψηφιοποίησής της, εξαλείφεται η εγγενής δυσκολία που υπήρχε ως προς την πρόσβαση, εξαιτίας του μεγάλου μεγέθους και της ευαισθησίας των τεκμηρίων, τα οποία πλέον διατίθενται στο κοινό μέσω του διαδικτύου.

Όροι πρόσβασης: Δεν υπάρχουν περιορισμοί στην πρόσβαση.

Όροι αναπαραγωγής: Η αναπαραγωγή των εγγράφων υπόκειται στους ισχύοντες κανονισμούς των Γενικών Αρχείων του Κράτους.

Εντοπισμός πρωτοτύπων: Κεντρική Υπηρεσία Γ.Α.Κ.

Notes:

Σύμφωνα με το ισχύον νομικό πλαίσιο, ο Ν.1946/91 (άρθρο 6) χαρακτηρίζει ως αρχεία χαρτών και σχεδίων τις μαρτυρίες σε οπτικές, γραμμικές αποτυπώσεις τις απεικονίσεις σε χάρτες, τα σχέδια, τα τοπογραφικά και υδρογραφικά διαγράμματα και σχέδια, τις μακέτες, τις αεροφωτογραφίες, τα ιχνογραφήματα, και τις χαλκογραφίες, λιθογραφίες, ξυλογραφίες.

Στα Χαρακτικά με αριθμό 413, 428, 439, 444, 445, 449 και 477 δεν υπάρχουν ψηφιακά αντίγραφα καθώς δεν υπήρχε η δυνατότητα σάρωσής τους εξαιτίας των μεγάλων διαστάσεών τους.