@rxiomnimon - Integrated archival data management system

Reference code: GRGSA-CSA_PAO007.03.S07

Title: Σώμα Μηχανικού

Dates: 1833-1850

Level of description: Series

Extent and medium of the unit of description: 4 υποσειρές και υποσειρές αυτών, 82 φάκελοι

Archival history:

Με Νόμο της 1/13ης Αυγούστου 1833 δημιουργείται το Σώμα Μηχανικού το οποίο στελεχώνεται από Διοικητή, Υπασπιστή, 2 Ταγματάρχες, 4 Λοχαγούς, 8 Ανθυπολογαχούς, 18 Ανθυπασπιστές, 1 Γραφέα και 2 λόχους Σκαπανέων (συνολική δύναμη 86 άτομα). Ο Διοικητής διαμένει στην Αθήνα ενώ στην πρωτεύουσα κάθε νομού διορίζεται αξιωματικός του Μηχανικού (Νομομηχανικός) επιφορτισμένος με την σχεδίαση, διεύθυνση και διατήρηση όλων των δημοσίων πολιτικών και στρατιωτικών οικοδομών καθώς και με την κατασκευή οδών, γεφυρών και οικοδομών. Μαζί του έχει προσωπικό δυο ανώτερους αξιωματικούς σε ρόλο τεχνικών ελεγκτών των σχεδίων, των προϋπολογισμών και λογαριασμών. Η αρμοδιότητα του αξιωματικού του Νομού Ναυπλίας εκτείνεται και έως το φρούριο Μονεμβασίας, όπως και εκείνης του αξιωματικού Ακαρνανίας έως το φρούριο του Ρίου. Ο αρχηγός του Σώματος Μηχανικού κάνει επιθεωρήσεις οικοδομών, σχεδιάζει εκθέσεις περί καταστρώσεως και επεξεργασίας των λογαριασμών των οικοδομών καθώς και περί του τύπου πληρωμών. Στους Σκαπανείς δίνονται οι εργασίες των οικοδομών.
Στις 3 Φεβρουαρίου 1834 συγκροτείται και 3ος λόχος σκαπανέων, από 100 άτομα έκαστος. Ο πρώτος έχει ως έδρα την Αθήνα, ο δεύτερος το Μεσολόγγι και ο τρίτος το Ναύπλιο. Οι λόχοι δημιουργούνται από μεταθέσεις των εργατών των πεζικών ταγμάτων. Επίσης, με διάταγμα της 4/16ης Νοεμβρίου 1834 αποφασίζεται να γίνονται δεκτοί στο Σώμα των σκαπανέων μαθητευόμενοι, 30 κάθε 100 άτομα, οι οποίοι θα εκπαιδεύονται ως κτίστες, λιθοτόμοι, ξυλουργοί και σιδηρουργοί, θα έχουν μισθό και εκπαίδευση διάρκειας 4 ετών.
Στις 13/25 Ιανουαρίου 1836 συστήνεται το «επί των στρατιωτικών οικοδομών Τμήμα» το οποίο υπάγεται στην Γραμματεία επί των Στρατιωτικών. Αρμοδιότητά του είναι ο οι τριγωνομετρικές καταμετρήσεις που μέχρι στιγμής γίνονταν από Γάλλους αξιωματικούς και ο σχηματισμός πόλεων και αποικιών. Το προσωπικό του Τμήματος εργάζεται και στο πολιτικό οικοδομών Τμήμα της επί των Εσωτερικών Γραμματείας. Οι 2 λόχοι των Σκαπανέων τίθενται υπό την Διοίκηση Διλοχίας.
Το διάταγμα της 24 Ιουνίου/6ης Ιουλίου 1838 καθορίζει ότι το Σώμα αποτελείται από σώμα επιτελών και 1 λόχο Σκαπανέων, ο δεύτερος λόχος σκαπανέων ενώνεται με τον πρώτον και καταργείται η Διοίκηση Διλοχίας. Αντί της υπαρχούσης Διοικήσεως Μηχανικού και της διαλυόμενης Διοικήσεως Σκαπανέων συνίσταται Επιθεώρησις Μηχανικού, προϊστάμενος της οποίας είναι ο ανώτερος αξιωματικός του Μηχανικού. Στο ίδιο διάταγμα καθορίζεται η δύναμη και οι αρμοδιότητες των επιτελών και των διευθυντών των Δ/νσεων Μηχανικού.
Νόμοι που αφορούν στο Μηχανικό είναι εκείνοι της 15/27ης Ιουλίου 1838 , ο οποίος ορίζει ότι η Επιθεώρησις Μηχανικού σχηματίζει: α.τη Διοικητική Αρχή Σκαπανέων και λοιπών στρατιωτικών του Μηχανικού και β.το Τμήμα Μηχανικού, το οποίο είναι το προγενέστερο Τμήμα «επί των οικοδομών» της Γραμματείας Στρατιωτικών. Κατά συνέπεια οι Δ/ντές του Μηχανικού αναφέρονται στην Επιθεώρηση για θέματα προσωπικού και στο Τμήμα Οικοδομών για θέματα που αφορούν στρατιωτικά και δημόσια κτίρια. Οι 9 θέσεις νομομηχανικών καταργούνται και δημιουργούνται οι 4 Δ/νσεις- Αττικοβοιωτίας Α’ (με έδρα την Αθήνα), Φωκίδας, Φθιώτιδας και Ευρυτανίας Β’ (με έδρα τη Λαμία), Αιτωλοακαρνανίας και Αχαϊοήλιδας Γ’ (με έδρα το Μεσολόγγι) και όλης της Πελοποννήσου πλην της Αχαϊοήλιδας (με έδρα το Ναύπλιον). Το λογιστικό των οικοδομών ανάγεται στην Γραμματεία των Στρατιωτικών μόνο καθ’ όσον αποβλέπει στην εξέταση και επιδιόρθωση των προϋπολογισμών, προτάσεις πιστώσεων και κοινοποιήσεις στις Δ/νσεις του Μηχανικού. Όλες οι λοιπές εργασίες που αποβλέπουν στο λογιστικό του Σώματος και τις οικοδομές εναπόκεινται στο β’ Τμήμα της Γραμματείας και το Στρατιωτικό Λογιστήριο. Στο Στρατιωτικό Λογιστήριο ανήκουν τα καθήκοντα της αναθεώρησης και επιδιόρθωσης των λογαριασμών οικοδομών, η απόδοση του γενικού λογαριασμού στο τέλος κάθε έτους, τα έξοδα οδοιπορίας των Μηχανικών και όσων πρέπει να πληρωθούν για εργασίες.

Scope and content: Υπομνήματα με συνημμένα τα αποδεικτικά, εκθέσεις επεξεργασίας λογαριασμών και παρατηρήσεων, ονομαστικές καταστάσεις προσωπικού, καταστάσεις αποδοχών, καταστάσεις εσόδων και εξόδων προσωπικού και υλικών, βιβλιάρια ιματισμού, εκκαθαριστικοί λογαριασμοί, απολογισμοί τριμηνίας ή/και έτους.

Language/scripts of material: Γερμανικά, ελληνικά από το έτος 1842

Existence and location of originals: Central Service Archives

Publication note:

Φ.Ε.Κ. 31/4 Οκτωβρίου 1833
Φ.Ε.Κ. 31/4 Αυγούστου 1838 («περί της υπηρεσίας του Μηχανικού») και Φ.Ε.Κ. 33/18 Αυγούστου 1838 («περί σχέσεων υπηρεσίας και περί της αρμοδιότητος της νεοσχηματισθείσης Επιθεώρησις Μηχανικού»)
ΣΣΝΔ/1, σ.107, 169