@ρχειομνήμων - Ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης αρχειακών δεδομένων

Κωδικός αναγνώρισης: GRGSA-CSA_PAO005.00

Τίτλος:

Αρχείο Γραμματείας / Υπουργείου επί των Οικονομικών (1833-1862)

Χρονολογίες: 1833 - 1862

Επίπεδο περιγραφής: Αρχείο

Μέγεθος και υπόστρωμα της ενότητας περιγραφής: 398 φάκελοι, 338 βιβλία (25 τρέχοντα µέτρα)

Όνομα του παραγωγού: 484

Διαδικασία πρόσκτησης:

Η πρόσκτηση από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Γ.Α.Κ.) πολλών αρχείων του δημόσιου τομέα του 19ου αι. ήταν ιδιαίτερα δυσχερής κατά την πρώτη περίοδο της λειτουργίας τους (1914 κ.ε.)

Η πρώτη εισαγωγή τμήματος του αρχείου του Υπουργείου Οικονομικών στα Γ.Α.Κ. έγινε στις 17.11.1917 με Αριθμό Βιβλίου Εισαγωγής (Α.Β.Ε.) 65. Ακολούθησαν έκτοτε διαδοχικές εισαγωγές τμημάτων του αρχείου στην Υπηρεσία με Α.Β.Ε. 79, 99, 112, 313. Να σημειωθεί ότι ορισμένα τμήματα του αρχείου εισήχθησαν στα Γ.Α.Κ. υπό έκτακτες συνθήκες με συνέπεια τη μη καταχώρησή τους στο Βιβλίο Εισαγωγής Εγγράφων. Επιπρόσθετα, η έλλειψη πρωτοκόλλων παράδοσης-παραλαβής για πολλές τμηματικές εισαγωγές του αρχείου δεν διευκόλυνε την πλήρη γνώση του περιεχομένου.

Παρουσίαση περιεχομένου:

Το αρχείο της Γραμματείας / Υπουργείου επί των Οικονομικών διαρθρώνεται ως εξής:

Ι. Υπο-αρχείο Γραµµατείας επί των Οικονομικών (1833-1844, Μάρτιος)

Α. Υπο-αρχείο Ανακτόρων

Β. Υπο-αρχείο Γραµµατείας - Κεντρική Υπηρεσία

ΙΙ. Υπο-αρχείο Υπουργείου των Οικονομικών (1844, Απρίλιος- 1862)

Α. Υπο-αρχείο Ανακτόρων

Β. Υπο-αρχείο Υπουργείου - Κεντρική Υπηρεσία

Τα υπο-αρχεία Ανακτόρων περιλαμβάνουν τα εξερχόμενα έγγραφα της Κεντρικής Υπηρεσίας της Γραμματείας / Υπουργείου προς τα Ανάκτορα: αναφορές, υπομνήματα, εκθέσεις του Γραμματέα / Υπουργού των Οικονομικών με επισυνημμένα σχέδια νόμων και διαταγμάτων υποβαλλόμενα στα Ανάκτορα προς επικύρωση καθώς και αναφορές άλλων Γραμματειών. Περιλαμβάνουν επίσης αναφορές και υπομνήματα διαφόρων διοικητικών αρχών καθώς και αιτήσεις πολιτών απευθυνόμενες στον Βασιλέα. Το υλικό των υπο-αρχείων συμπληρώνεται με τοπογραφικά σχέδια, αρχιτεκτονικές αποτυπώσεις κτηρίων, στρωματογραφήσεις πετρωμάτων, σχέδια μητρών του Νομισματοκοπείου, σχέδια εμβλημάτων δασονόμων, συμβόλαια και συμφωνητικά με οίκους και εταιρείες της αλλοδαπής.

Τα υπο-αρχεία της Κεντρικής Υπηρεσίας της Γραμματείας / Υπουργείου των Οικονομικών περιλαμβάνουν τα εισερχόμενα στην Κεντρική Υπηρεσία έγγραφα προερχόμενα από τα Ανάκτορα, τις υπόλοιπες Γραμματείες/Υπουργεία, τις υπάλληλες οικονομικές αρχές, και από ιδιώτες. Λεπτομερέστερα, το αρχειακό υλικό απαρτίζεται από: Βασιλικά Διατάγματα διευθυνόμενα στην Κεντρική Υπηρεσία προς ενέργεια, αναφορές των υπαλλήλων οικονομικών αρχών -με συνημμένα πολλές φορές δικαιολογητικά έγγραφα- ισολογισμούς και λογαριασμούς ληψοδοσίας εφοριών, τελωνείων, ταμείων, αλυκών, έγγραφα και φόρμες τελωνείων, υγειονομείων και λιμεναρχείων, καταλόγους αποδεκατώσεων και επιτροπικά έγγραφα συνταξιοδοτούμενων αγωνιστών, χηρών και ορφανών, οθωμανικά έγγραφα και τίτλους κυριότητας.

Στο υλικό του αρχείου συγκαταλέγονται επίσης πρωτόκολλα και κατάστιχα/βιβλία της Κεντρικής Υπηρεσίας και των υπαλλήλων υπηρεσιών της Γραμματείας.

Όλα τα υπο-αρχεία διαιρέθηκαν σε σειρές σύμφωνα με τα αντικείμενα της αρμοδιότητας της Γραμματείας / Υπουργείου:

1) Οργάνωση-Προσωπικό, 2) Οικονομικοί Επίτροποι/Έφοροι, 3) Δημόσια νομήματα και καταστήματα: α) Δάση, β) Ορυκτά, γ) Αλυκές, δ) Αλιεία-Ιχθυοτροφεία, ε) Βασιλικό Νομισματοκοπείο και Σφραγιστήριο, 4) Τελωνεία, 5) Δημόσια Ταμεία, 6) Προϋπολογισμοί, 7) Συντάξεις, 8) Νεόφυτοι (Νεοφώτιστοι), 9) Δωρεές, 10) Διαφορές με το Δημόσιο.

Ορισμένες από αυτές τις σειρές υποδιαιρούνται σε υποσειρές.

Προσθήκες υλικού: Αναμένονται προσθήκες υλικού μετά την ένταξη τμημάτων αταξινόμητου υλικού που περιέχονται σε άλλα αρχεία.

Σύστημα ταξινόμησης:

Πριν από την τελική ταξινόµησή του το αρχείο βρισκόταν διασκορπισµένο σε δύο αποθηκευτικούς χώρους και το αρχειακό υλικό δεν παρουσίαζε καµία οµοιογένεια ως προς την τυπολογία του. Η πολιτειακή µεταβολή του 1844 και οι διοικητικές µεταρρυθµίσεις που ακολούθησαν, υπαγόρευσαν τη διαίρεση του αρχείου σε δύο υπο-αρχεία αντίστοιχα, µε συµβατική τοµή τον Μάρτιο 1844, εποχή επικύρωσης του Συντάγµατος. Εποµένως προέκυψαν:
Ι. Υπο-αρχείο Γραµµατείας (1833-1844, Μάρτιος).
ΙΙ. Υπο-αρχείο Υπουργείου (1844, Απρίλιος- 1862).
Το όλο σώµα του κάθε υπο-αρχείου ήταν εµφανές ότι αποτελείτο από δύο επίσης υπο- αρχεία. Το ένα είχε συγκροτηθεί στα Ανάκτορα και περιελάµβανε φακέλους εισερχοµένων εγγράφων που κάλυπταν την περίοδο 1833-1862. Παραγωγοί των εγγράφων ήταν η Κεντρική Υπηρεσία της Γραµµατείας / Υπουργείου Οικονοµικών, άλλες Γραµµατείες και ιδιώτες. Το δεύτερο υπο-αρχείο, αποτελούµενο από λυτά έγγραφα, είχε συγκροτηθεί στην Κεντρική Υπηρεσία της Γραµµατείας / Υπουργείου Οικονοµικών και κάλυπτε την ίδια χρονική περίοδο 1833-1862. Παραγωγοί των εγγράφων ήταν τα Ανάκτορα, οι υπάλληλες οικονοµικές υπηρεσίες της Γραµµατείας / Υπουργείου, άλλες διοικητικές αρχές και ιδιώτες. Εποµένως προέκυψαν:
Ι. Υπο-αρχείο Γραµµατείας (1833-1844, Μάρτιος)
Α. Υπο-αρχείο Ανακτόρων
Β. Υπο-αρχείο Γραµµατείας - Κεντρική Υπηρεσία
ΙΙ. Υπο-αρχείο Υπουργείου (1844, Απρίλιος- 1862)
Α. Υπο-αρχείο Ανακτόρων
Β. Υπο-αρχείο Υπουργείου - Κεντρική Υπηρεσία
Για την ταξινόµηση του υπο-αρχείου των Ανακτόρων και των δύο περιόδων ελήφθη υπόψιν ο κατάλογος του οθωνικού αρχείου µε τίτλο: «Πίναξ του εν τοις Ανακτόροις Αρχείου του Κράτους από της συστάσεως του Βασιλείου 1833 και µέχρι του τέλους της Βασιλείας του Όθωνος καταρτισθείς το έτος 1876 µετά την απώλεια του πρωτοτύπου υπό του Γραµµατέως του ιδιαιτέρου Βασ. Γραφείου κυρίου Φιλίππου Λέλλη» (βλ. Βιβλιοθήκη Γενικών Αρχείων του Κράτους, τ. 11, 1972, σελ. 46-51).
Για την ταξινόµηση των υπο-αρχείων της Γραµµατείας και του Υπουργείου - Κεντρική Υπηρεσία χρησιµοποιήθηκε οργανόγραµµα της υπηρεσίας που βρέθηκε σε φάκελο του υπο-αρχείου των Ανακτόρων καθώς και το Β. ∆ιάταγµα της 21ης Μαρτίου 1851 «Περί εσωτερικού κανονισµού του Υπουργείου Οικονοµικών και γενική της υπηρεσίας αυτού διαίρεσις εις τμήματα». Στη συνέχεια, τα παραπάνω διαιρέθηκαν σε σειρές σύµφωνα µε τις αρµοδιότητες της Γραµµατείας/Υπουργείου Οικονοµικών. Οι σειρές αυτές αναφέρονται και στον κατάλογο του οθωνικού αρχείου που προαναφέρθηκε. Ορισµένες από αυτές διαιρέθηκαν σε υποσειρές µε βάση τον ίδιο κατάλογο.

Όροι πρόσβασης:

Δεν υπάρχουν περιορισμοί στην πρόσβαση.

Όροι αναπαραγωγής: Η αναπαραγωγή των εγγράφων υπόκειται στους ισχύοντες κανονισμούς των Γενικών Αρχείων του Κράτους.

Γλώσσα και γραφή τεκμηρίου:

Υπο-αρχείο Ανακτόρων της Γραμματείας επί των Οικονομικών: κυρίως γερμανική, γαλλική και δευτερευόντως ελληνική. Ελάχιστα έγγραφα στην αγγλική, ιταλική και τουρκική γλώσσα.
Υπο-αρχεία Κεντρικής Υπηρεσίας της Γραμματείας / Υπουργείου επί των Οικονομικών: όλα τα έγγραφα στην ελληνική γλώσσα. Λίγα έγγραφα στην τουρκική.
Γραφή: γοτθική γραφή (για τα έγγραφα στη γερμανική γλώσσα), οθωμανική γραφή (για τα έγγραφα στην τουρκική γλώσσα).

Φυσικά χαρακτηριστικά και τεχνικές προϋποθέσεις: Μεγάλο μέρος των εγγράφων και των βιβλίων/καταστίχων του αρχείου βρίσκεται σε καλή κατάσταση. Πολλά έγγραφα παρουσιάζουν αλλοιώσεις ενώ πολλά βιβλία/κατάστιχα είναι ακέφαλα, κολοβά και με αλλοιωμένες τις εσωτερικές τους καταχωρίσεις, έντυπες ή χειρόγραφες, συνέπεια προφανώς των κακών συνθηκών φύλαξης του αρχείου για περισσότερο από μισό αιώνα.

Εργαλεία έρευνας: Διατίθεται αναλυτικό ευρετήριο ανά υπο-αρχείο, σειρά και φάκελο. Το αναλυτικό ευρετήριο συνοδεύεται από αλφαβητικό γενικό ευρετήριο (index).

Εντοπισμός πρωτοτύπων: Κεντρική Υπηρεσία Γ.Α.Κ.

Συμπληρωματικές πηγές / σχετικές ενότητες περιγραφής:

1) Συλλογή Γιάννη Βλαχογιάννη, Γ΄ Αρχείον περιόδου Όθωνος, φάκ. 143-146 Οικονομικών. Αθήνα: Γενικά Αρχεία του Κράτους, 1972. Βιβλιοθήκη Γενικών Αρχείων του Κράτους ; τ. 11, σ. 299.

2) Οθωνικόν Αρχείον, γ) Υπουργεία, Υπουργείον Οικονομικών 1833-1862, φάκ. 14-35. Αθήνα: Γενικά Αρχεία του Κράτους, 1973. Βιβλιοθήκη Γενικών Αρχείων του Κράτους ; τ. 12, σ. 459.

3) Συλλογή Γιάννη Βλαχογιάννη, Ε΄ Κατάλογος κυτίων με δελτία, α.α. 32 Υπουργείον Οικονομικών 1821-1864. Αθήνα: Γενικά Αρχεία του Κράτους, 1974. Βιβλιοθήκη Γενικών Αρχείων του Κράτους ; τ. 13, σ. 403.

4) «Αρχεία Οθωνικής περιόδου (1833-1862)». Αθήνα: Γενικά Αρχεία του Κράτους, 1974. Βιβλιοθήκη Γενικών Αρχείων του Κράτους ; τ. 20, σ. 40-47.

Παρατηρήσεις και όνομα του/της αρχειονόμου: Η ταξινόμηση και η περιγραφή του αρχείου έγινε στην Κεντρική Υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους από την κα Βάσω Ψιμούλη (1992-1997).

Χρονολογία περιγραφής: Το εργαλείο έρευνας συντάχθηκε: 1996-1997.